एजेन्सी । क्यानडा र भारतबीच बढ्दो तनावका कारण व्यापारीक जगतमा चिन्ता बढेको छ । दुई देशहरूबीच कूटनीतिक तहमा चलिरहेको विवादले क्यानडामा सञ्चालनमा रहेका भारतीय कम्पनीहरूलाई समस्या सिर्जना गर्न सक्छ र उनीहरूले त्यहाँ गरेको ठूलो लगानीलाई असर पार्न सक्छ।
यो भारतीय कम्पनीहरूका लागि मात्र नभई क्यानडाको अर्थतन्त्रका लागि पनि चिन्ताको विषय हुनेछ । किनभने यी कम्पनीहरूमा हजारौं मानिसहरू कार्यरत छन्। क्यानडाका लागि भारतीय कम्पनीहरूको महत्त्व के छ र त्यहाँ यी कम्पनीहरूको लगानी कति ठूलो छ । यस वर्षको मे २०२३ मा जारी गरिएको प्रतिवेदनमा तथ्याङ्कसहितको यो जानकारी साझा गरिएको थियो। भारतीय उद्योग परिसंघ (सीआईआई) द्वारा भारतबाट क्यानाडा आर्थिक प्रभाव र संलग्नता शीर्षकको प्रतिवेदन जारी गरिएको हो र यो प्रतिवेदन केन्द्रीय वाणिज्य तथा उद्योग मन्त्री पियुष गोयल टोरन्टो भ्रमणमा रहेका बेला सार्वजनिक गरिएको हो।
सीआईआईको यो प्रतिवेदनमा भारत श्रीलंका, बंगलादेश, नेपाल र खाडी देशका लागि मात्र नभई क्यानडाजस्ता देशका लागि पनि कत्तिको महत्त्वपूर्ण छ भन्ने तथ्यांकसहित प्रकाश पारिएको थियो। क्यानाडाको अर्थतन्त्रमा भारतीय प्रतिभाको योगदान र क्यानडामा भारतीय लगानी बढेको प्रतिवेदनले यसका साथै क्यानडामा भारतीय उद्योगको बढ्दो उपस्थिति र एफडीआई र रोजगारी सृजनामा त्यहाँ उपस्थित भारतीय कम्पनीहरूको महत्त्वलाई पनि प्रकाश पारेको छ।
‘फ्रोम इन्डिया टु क्यानडा इकोनोमिक इम्प्याक्ट एन्ड इन्गेजमेन्ट प्रतिवेदनमा पनि व्यापार क्षेत्रमा कस्तो प्रभाव पार्छ भन्ने अनुमान गर्न सकिन्छ। प्रतिवेदनका अनुसार क्यानडामा ३० भारतीय कम्पनीहरुको उपस्थिति रहेको र उनीहरुले देशमा गरेको लगानी ४० हजार ४ सय ४६ करोड रुपैयाँ भारु रहेको छ । यति मात्र होइन, दुई देशबीचको यो पछिल्लो तनाव अघि व्यापार सम्बन्धका बारेमा गरिएको सर्वेक्षण प्रतिवेदनमा त्यहाँ उपस्थित भारतीय कम्पनीमध्ये ८५ प्रतिशतले भविष्यमा नवप्रवर्तनका लागि लगानी बढाउने आशा व्यक्त गरेका छन् ।
क्यानडामा व्यापार गर्ने भारतीय कम्पनीमार्फत १७ हजारभन्दा बढीले रोजगारी पाएका छन् । यी कम्पनीहरूको अनुसन्धान तथा विकास खर्च पनि ७० करोड क्यानेडियन डलर रहेको बताइएको छ । यस प्रतिवेदनमा क्यानडामा भारतीय व्यापार बढिरहेको दाबी गरिएको थियो । जुन दुवै देशको अर्थतन्त्रका लागि राम्रो छ । अहिले भारत र क्यानडामा तनाव बढ्दै गएपछि त्यहाँ व्यापार गर्ने कम्पनीको व्यवसायमा असर पर्ने सम्भावना पनि बढेको छ ।
भारत र क्यानडाबीचको व्यापारमा सहजता र राम्रो सम्बन्धका कारण भारतले त्यहाँ ठूलो लगानी गरेको छ । क्यानडाको पेन्सन कोषले पनि भारतमा ५५ अर्ब डलर लगानी गरेको छ । भारतीय आईटी कम्पनीहरूको क्यानडामा ठूलो व्यापार छ। यसबाहेक सफ्टवेयर, प्राकृतिक स्रोत र बैंकिङ क्षेत्रका भारतीय खेलाडीहरूमा विप्रो र इन्फोसिस जस्ता ठूला नामहरू छन्।
गत वर्ष २०२२ मा, भारत क्यानडाको १० औं ठूलो व्यापारिक साझेदारका रुपमा देखेको थियो। आर्थिक वर्ष २०२२–२३ मा भारतले क्यानडामा ४ अर्ब १० करोड डलरको सामान निर्यात गरेको थियो। जबकि क्यानडाले २०२२–२३ मा भारतमा ४.०५ अर्ब डलरको सामान निर्यात गरेको थियो। दुई देशबीचको द्विपक्षीय व्यापार सन् २०२१–२२ मा सात अर्ब डलरको थियो, जुन २०२२–२३ मा बढेर ८ अर्ब १६ करोड डलर पुग्नुपर्छ।
